Page 16 - Krok w przedsiębiorczość - podręcznik do podstaw przedsiębiorczości

Rozdział 2. Gospodarka rynkowa

Dług publiczny [mld zł] [% PKB]
1000 100
Zaciąganie przez państwo pożyczek na po- 900 90
krycie deficytu budżetowego prowadzi do 800 80
powstania i powiększania długu publicznego. 700 70
W Polsce w 2018 r. osiągnął on wartość niemal 600 60
50
500
984 mld zł, czyli 46,5% wartości PKB. Zgod- 400 40
nie z Konstytucją RP oraz rekomendacją UE 300 30
przyjmuje się, że aby państwo miało zapew- 200 20
nioną stabilizację finansową, dług publiczny 100 10
nie powinien przekraczać 60% wartości PKB. 0 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2018 0
Wartość państwowego długu publicznego oraz jego
Znaczenie deficytu budżetowego relacja do PKB w Polsce w wybranych latach.
i długu publicznego dla gospodarki
Krótkotrwały i niewielki deficyt może być koniecznością spłaty odsetek od długu,
korzystny dla gospodarki, ponieważ zwięk- zabierających sporą część budżetu, co
szenie przez państwo wielkości wydatków powoduje trudności w jego zrównowa-
finansowanych deficytem skutkuje wzrostem żeniu.
popytu w gospodarce i wzrostem wartości Dlatego konieczne jest podejmowanie dzia-
PKB. Jednak przy długim okresie występo- łań na rzecz ograniczania deficytu i długu
wania deficytu wysokie są już koszty obsługi publicznego. Służy temu m.in.:
długu publicznego. W Polsce, podobnie jak ograniczanie wydatków i pobudzanie
w wielu innych krajach, deficyt oraz dług pu- wzrostu gospodarczego, który powinien
bliczny stały się z tego względu poważnym prowadzić do wzrostu wpływów podatko-
problemem gospodarczym i politycznym. Ich wych, zwłaszcza z podatku VAT;
wpływ na funkcjonowanie gospodarki pań- uszczelnianie systemu podatkowego, czyli
stwa może przejawiać się m.in.: przeciwdziałanie oszustwom podatkowym
podniesieniem stóp procentowych, i unikaniu płacenia podatków.
ponieważ gdy rząd pożycza pieniądze,
wywołuje wzrost popytu na kredyty i tym
samym wzrost ich oprocentowania (także Warto zapamiętać!
kredytów dla firm czy osób prywatnych); Dług publiczny (dług państwowy) – zobowiązania
finansowe obciążające państwo z tytułu zaciągnię-
potrzebą podniesienia podatków (w celu tych pożyczek, współcześnie głównie w postaci
sfinansowania kosztów obsługi długu emisji obligacji skarbowych.
publicznego), co m.in. ogranicza kon- Obligacja skarbowa – rodzaj papieru wartościowe-
sumpcję i zniechęca do aktywności zawo- go, będący dokumentem potwierdzającym, że na-
dowej, a w konsekwencji niekorzystnie bywca obligacji udzielił pożyczki jej emitentowi,
wpływa na tempo rozwoju gospodarczego; czyli skarbowi państwa.

Ćwiczenia

1. Omów zasady konstrukcji budżetu państwa.
2. Zaproponuj i uzasadnij działania, które może podjąć rząd, by zwiększyć dochody budżetowe.
3. Oceń strukturę wydatków budżetu naszego państwa. Zaproponuj zmiany w tej strukturze
i uzasadnij konieczność ich przeprowadzenia.
4. Przedstaw argumenty przemawiające za tym, że wysoki, długotrwały deficyt budżetowy
i dług publiczny są niekorzystne dla gospodarki i społeczeństwa.
52